Już starożytni Rzymianie, Grecy czy Egipcjanie z powodzeniem wykorzystywali zdrowotne właściwości witaminy A. Oczywiście nie mieli oni pojęcia o tym, że to leczą chorych na kurzą ślepotę właśnie tą witaminą, bowiem została ona odkryta dopiero na początku XX wieku. Niemniej wiedzieli oni, że chorobę można wyleczyć podając gotowaną czy surową wątróbkę, a tak, jak się okazało, jest jednym z najlepszych źródeł witaminy A. Nazwą tą określa się jednak nie pojedynczy związek, ale rodzinę kilku substancji z grupy retinoidów. W skład tej rodziny wchodzi między innymi retinol, beta-karoten, akseroftol oraz kilka innych karotenoidów. Witamina A, wraz z witaminami D, E i K dobrze rozpuszcza się w tłuszczach, a w naszych organizmach jest magazynowana w wątrobie oraz tkance tłuszczowej. Dzięki temu, przy zróżnicowanej diecie, stosunkowo trudno o jej duże niedobory, które mogą się poważnie odbić na zdrowiu. Trzeba jednak ostrożnie podchodzić do jej suplementacji, ponieważ w nadmiarze może się okazać toksyczna i być przyczyną różnych dolegliwości.

Właściwości witaminy A

Witamina A ma duże znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, jej dłuższy niedobór może być przyczyną rozmaitych schorzeń. Jak już było wspominane, jest ona dobrze rozpuszczalna w tłuszczach, co sprzyja jej magazynowaniu ( w przeciwieństwie do wielu innych witamin, które muszą być na bieżąco dostarczane ). Ma istotny wpływ, co zresztą zauważyli już starożytni, na widzenie, jej obniżony poziom może spowodować pogorszenie widzenia po zmroku. Dzięki swoim właściwościom poprawia regeneracyjne zdolności komórek, a także przyczynia się do prawidłowego wzrostu organizmu, wzmacniając jednocześnie układ odpornościowy. Wielu specjalistów uważa witaminę A za jedną z najważniejszych substancji budujących odporność organizmu, gdyż chroni ona przez zakażeniami oraz pomaga w zwalczaniu wirusów i bakterii. Jest konieczna do prawidłowego metabolizmu białek, wzmacnia ściany komórek, co zabezpiecza je przed wnikaniem drobnoustrojów, oraz stymuluje do większej aktywności granulocyty i makrofagi, czyli komórki odpornościowe. Rolę witaminy A docenią też z pewnością osoby dbające o szczupłą sylwetkę i ładną skórę, gdyż wydatnie pomaga przy przemianach lipidów, a także zmniejsza utratę wody ze skóry i stymuluje produkcję elastyny i kolagenu. Najnowsze badania pokazują, że wykazuje ona również działanie antynowotworowe - zarówno zabezpiecza organizm przed rozwojem komórek nowotworowych, jak również spowalnia postęp tej choroby, jeśli już ona wystąpi. Jest jednym z lepszych i skuteczniejszych przeciwutleniaczy, dzięki czemu dobrze chroni przed szkodliwym i niebezpiecznym działaniem wolnych rodników.

 

Na co pomaga naturalna witamina A

Dobroczynny wpływ witamin na nasz organizm jest znany od dawna, i od dawna wiadomo, że ich niedobory mogą prowadzić do różnych schorzeń. Naturalna witamina A była już stosowana przez starożytnych do leczenia problemów z widzeniem po zmroku, a dzięki współczesnym badaniom naukowym wiemy, że ma ona znacznie szersze działanie. Jest między innymi świetnym przeciwutleniaczem, wzmacnia ogólną odporność organizmu, a także wykazuje działanie wspomagające przy budowie i regeneracji włosów, zębów i kości. Bierze też istotny udział w metabolizmie białek i reguluje wiele ważnych procesów zachodzących w naszych organizmach.

 

  • Zdrowe oczy

Pręciki, czyli elementy oka odpowiedzialne za widzenie przy słabym oświetleniu, zawierają w sobie rodopsynę. Dzięki temu światłoczułemu barwnikowi można widzieć w nocy, gdyż absorbuje on światło w pełnym zakresie widzialnego widma. Niedobór witaminy A powoduje zahamowanie procesów produkcji rodopsyny, a tym samym zaburzenia w widzeniu. Objawia się to tak zwaną ślepotą zmierzchową, czyli gorszym widzeniem po zmroku. Regularne spożywanie beta-karotenu oraz innych przeciwutleniaczy zmniejsza też ryzyko zwyrodnienia plamki żółtej.

  • Zdrowa skóra

Przez wiele osób retinol jest uważany za jeden z najważniejszych związków pomagających utrzymać skórę w dobrym stanie. Przede wszystkim witamina A stymuluje produkcję składników budulcowych skóry, czyli elastyny i kolagenu, zmniejszając jednocześnie utratę wody z komórek. Dlatego też jest ona częstym składnikiem kosmetyków, szczególnie przeznaczonych do codziennej pielęgnacji ciała. Dzięki witaminie A skóra nabiera jędrności i elastyczności, jest również znacznie lepiej nawilżona. Liczne badania potwierdziły, że wspomaga ona też leczenie trądziku, oraz jest skutecznym filtrem przeciwsłonecznym,  ograniczającym negatywny wpływ promieniowania UV.

  • Odporność organizmu

Niedobór witaminy A może osłabić zdolności obronne organizmu, i sprawić, że będzie on bardziej narażony na różne czynniki zakaźne. Dlatego też jest ona bardzo ważna dla zwiększenia odporności organizmu, ale też istotnie wpływa na szybszy powrót do zdrowia przy różnych chorobach. Stosuje się ją między innymi jako składniki leków przy biegunkach, chorobach wrzodowych, problemach ze skórą, astmie czy infekcjach dróg moczowych. Dzięki temu skraca ona czas chorowania, a dodatkowo zabezpiecza przed ewentualnymi powikłaniami.

W czym jest witamina A

Naturalna witamina A znajduje się zarówno w produktach pochodzenia roślinnego jak również zwierzęcego. W produktach roślinnych witamina A to przede wszystkim beta-karoten, znany też jako prowitamina A. Beta-karoten w największej ilości można znaleźć w kolorowych ( czerwonych, zielonych, żółtych ) owocach i warzywach. Bogatym jego źródłem są między innymi suszone oraz świeże śliwki i morele, sporo go też zawierają mango, maliny, porzeczki oraz brzoskwinie. Jeśli chodzi o warzywa, to największą ilość beta-karotenu ma w sobie marchewka, pozwalająca dostarczyć nawet do 90% dziennego zapotrzebowania. Dużą jego ilość zawierają brokuły, papryka, jarmuż, szpinak oraz dynia, a nieco mniej pietruszka, kukurydza, pomidory, kapusta i sałata. Obecne w owocach i warzywach karotenoidy nie są przyswajalne przez organizm, dlatego też muszą być zostać przekształcone w retinol. Spożywając owoce i warzywa trzeba też pamiętać o dwóch ważnych rzeczach. Po pierwsze, beta-karoten jest wykorzystywany w dużo mniejszym stopniu niż retinol, żeby otrzymać 1 µg retinolu należy dostarczyć od 6  do nawet 12 µg prowitaminy A. Po drugie, witamina ta rozpuszcza się w tłuszczach, dlatego też spożywając owoce czy warzywa należy też pomyśleć o tym, żeby w pożywieniu znalazł się jakiś tłuszcz, ułatwiający wchłanianie.

Naturalny retinol w czystej postaci oraz w formie pochodnych związków znajduje się w wielu produktach pochodzenia zwierzęcego. Najwięcej zawiera go wątróbka, zarówno drobiowa, jak również wołowa, wieprzowa czy cielęca. Dobrym jego źródłem są też niektóre gatunki ryb, przede wszystkim tłustych, na przykład śledzie, makrele czy tuńczyki. Z oleju pochodzącego z wątroby ryb dorszowatych robiony jest też tak nielubiany przez dzieci, a jednocześnie bardzo zdrowy tran, zawierający oprócz retinolu również inne witaminy i nienasycone kwasy tłuszczowe. Polecane produkty z witaminą A to jaja oraz mleko i jego przetwory, takie jak masło, śmietana oraz tłuste sery. Sporą jej ilość zawierają glony, przede wszystkim z rodzaju spirulina.

 

Skutki niedoboru witaminy A

Przy prawidłowej, zróżnicowanej diecie raczej trudno jest o niedobór witaminy A. Wynika to przede wszystkim z tego, że występuje ona w wielu powszechnie spożywanych produktach spożywczych, a dodatkowo jest magazynowana przez organizm. Dlatego też nawet jeśli w pewnym okresie dostarczy się jej mniej, to nadal pozostaną do wykorzystania zapasy. Niemniej w pewnych przypadkach może się zdarzyć, że zapotrzebowanie na retinol będzie większe, niż przeciętne, i wtedy trzeba to uwzględnić w swojej diecie. Taka sytuacja ma na przykład miejsce u niektórych kobiet w ciąży, u osób z problemami tarczycy czy chorujących na cukrzycę. O odpowiednią suplementację warto także zadbać przy dietach niskotłuszczowych czy głodówkach, podczas przyjmowania niektórych leków, oraz przy częstym spożywaniu alkoholu i paleniu papierosów. Pierwsze objawy niedoboru witaminy A są łatwe do zauważenia, najczęstsze z nich to:

  • Zmniejszony apetyt
  • Ogólne osłabienie organizmu, uczucie zmęczenia
  • Większa podatność na różnego rodzaju infekcje wirusowe i bakteryjne
  • Szostka, wysuszona skóra, szczególnie na łokciach i kolanach
  • Trudniejsze gojenie się ran
  • Problemy z włosami, paznokciami i cerą ( kruchość, łamliwość, trądzik, wysypki )
  • Skłonności do biegunek

Jeśli niedobór retinolu będzie trwał przez dłuższy okres czasu, to powyższe objawy zaczną się pogłębiać, oraz pojawiają się kolejne, znacznie poważniejsze:

  • Kurza ślepota, objawiająca się gorszym widzeniem o zmierzchu. Przy długotrwałym niedoborze choroba ta może prowadzić nawet do całkowitej ślepoty, ze względu na wyschnięcie rogówki.
  • Utrata przejrzystości gałki ocznej, pojawienie się żółtych zrogowaceń, nazywanych plamkami Bitota.
  • Zahamowanie wzrostu u dzieci
  • Zwiększenie ryzyka zachorowania na niektóre rodzaje nowotworów, szczególnie u osób palących papierosy
  • Zmiany zwyrodnieniowe nabłonka pokrywającego błony śluzowe przewodu pokarmowego i dróg oddechowych
  • Zaburzenia płodności u kobiet, związane z wysychaniem błon śluzowych
  • Negatywne zmiany w układzie nerwowym

Witamina A oraz jej suplementacja

Jak już było wspominane, przy regularnej, zróżnicowanej diecie nie powinny pojawić się niedobory witaminy A. Na stole powinny więc gościć różnego rodzaju warzywa i owoce, w szczególności zawierająca duże ilości beta-karotenu marchewka. Do tego odpowiednie ilości nabiału oraz od czasu do czasu ryby oraz wątróbka, i to wszystko dostarczy niezbędne ilości tej witaminy oraz zapewni jej wystarczający zapas. Jeśli jednak ktoś ma nie do końca prawidłowe nawyki żywieniowe i dodatkowo nie stroni od używek, to być może powinien uzupełniać jej niedobory za pomocą suplementów. Trzeba jednak podejść do tego z dużą ostrożnością, najlepiej pod kontrolą lekarza i po zrobieniu odpowiednich badań, gdyż nadmiar witaminy A także jest szkodliwy dla zdrowia, i może być przyczyną poważnych problemów. Wskazaniem dla suplementacji mogą też być niektóre choroby, ale o tym powinien się już wypowiedzieć lekarz.

 

Sposobów na uzupełnienie niedoborów witaminy A, poza odpowiednią dietą, jest co najmniej kilka. Sporą  jej ilość zawiera tran, który jest także źródłem innych witamin i nienasyconych kwasów tłuszczowych.  Jednak wiele osób nie może się zmusić do przełknięcia go w stanie płynnym, dlatego też można go też dostać w formie wygodnych do połknięcia kapsułek. Dużą popularnością cieszą się także witamina A tabletki, zarówno zawierające samą witaminę A, jak również wielowitaminowe, w których retinol jest jednym z kilku lub kilkunastu składników. Jeśli szukasz dobrych, sprawdzonych witamina A suplementów, to zapraszamy do zapoznania się z propozycją naszego sklepu internetowego. Oferujemy produkty najwyższej jakości, pochodzące wyłącznie od sprawdzonych producentów.